14 Mart 2018 Çarşamba

EFLATUNPINAR HİTİT ANITI ( Konya, Beyşehir İlçesi, Sadıkhacı beldesi)


    EFLATUNPINAR HİTİT ANITI ( Konya, Beyşehir İlçesi, Sadıkhacı beldesi)
                                                                                                                                                                                                     
                                                                                                                                                                           18 Ekim 2016
                                                                       
“Eflatunpınar  Hitit Su Anıtı”, Hitilerin uzun egemenlik ( 1000 yıl) dönemlerinde dünya uygarlık tarihine bıraktığı  sosyal, ekonomik, dini yaşamı yansıtan kültür varlıklarından biridir. Bu kültür varlıklarının şekillenmesinde gereksinim ve dini inançlar önemli faktörleri oluşturmuştur.
Suyun bir merkezde toplanarak ihtiyaç oranında kullanılması, böylece iyi bir su rejiminin uygulanması tarım toplumlarında ekonomik hayatın önemli bir parçası olup, Eflatunpınar Hitit Su Anıtı, Hititlerden sonra da fonksiyonunu kaybetmeden bugüne kadar ayakta kalabilen bu sistemin en güzel örneğidir[1].






 İmparatorluk dönemine tarihlendirilen “Eflatunpınar“ Hitit Anıtı, yatay su kaynağı kenarına 19 büyük taş bloğun üst üste konulmasıyla yapılmıştır. Yüksekliği 7 metre olan anıtın ön tarafında 30x35 metre olan bir su havuzu bulunmaktadır[2].
Eflatunpınar;  Çorum, Boğazköy Hattuşa şehri yakınındaki “Yazılı Kaya”dan sonra ikinci önemli dini merkezi teşkil etmektedir. Anıtta, Hurili  ve Hititli tanrılar birlikte betimlenmiştir.
Anıtın ön yüzünde alt sırada dağ tanrıları ve yer altı kaynaklarının tanrıları, güneş kursu altında tahtında oturan güneş ve fırtına tanrısı, bunların arasında göğü taşıyan kanatlı cinler, boğa adam figürleri ile anıtın iki yanında pınar tanrıçaları yer almaktadır. Anıtın karşısında  havuzun içinde  tahta oturur vaziyette tanrı, tanrıça figürleri ile havuzun dış kısmında üçlü boğa platformu bulunmaktadır.
Konya Müze Müdürlüğü’nce 1996-2001 yılları arasında Anıt’ta kazı ve restorasyon ve çevre düzenleme çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
   Özgün taş işçiliği, kabartmalardaki kompozisyon ve açık hava tapınağı olarak düzenlenmiş olan  Eflatunpınar Anıtı, birbirine uygun kesilmiş andezit blokların titizlikle birleştirilmesiyle meydana getirilmiştir.  Doğal bir su kaynağı üzerinde yapılmış büyük bir havuz ve dikdörtgen formda şekillendirilmiş kayalar üzerine kabartma tekniğinde yapılmış tanrı ve tanrıça figürlerinden oluşmaktadır. Havuzun duvarına paralel yatay su kanalları suyun havuz içerisine akmasını sağlayarak dönemin su tesisatı ile su teknolojisi hakkında da önemli bilgiler vermektedir 



ANITIN TARİHÇESİ

Konya Müzeler Müdürü Yusuf Benli, tarihi alanın tarihçesi hakkında bilgiler aktarmıştır.. Sadıkhacı beldesine 4 kilometre mesafedeki Eflatunpınar Hitit Anıtı’nın ilk kez 1837’de arkeoloji dünyasına W.J. Hamilton tarafından tanıtıldığını ifade eden Benli, “Eflatunpınar Hitit Anıtı ve Havuzu" nun, M.Ö. yaklaşık 1200 yıllarında Geç Hitit döneminde Kral IV. Tutalya tarafından yaptırılmış olduğunu, anıtın en üst taşında bulunan krala ait simgeden anlaşılmakta olduğunu belirtmiştir[3].
1837 yılından beri 3,5 metre yüksekliğinde bir yapı olarak bilinirken, Konya Müze Müdürlüğü tarafından 1996-1997 ve 1999-2001 yılları arasında yapılan kazılar sonucunda 7 metre yüksekliğinde olduğu ve anıta bağlantılı olarak yapılmış 30x34 metre boyutlarında kutsal havuzunun bulunduğu ortaya çıkarılmıştır. Anıtın cephesinde 19 taş blok üzerinde çeşitli figürler yer alır. En üstte kanatlı güneş kursu IV. Tutalya’nın simgesi, altında iki güneş kursu ve hemen alt sırada tahtında oturur konumda Güneş Tanrıçası ve Fırtına Tanrısı bulunmaktadır. Bu iki tanrının aralarında ve yanlarında ise göğü taşıyan kanatlı cinler ve boğa adamlar, en alt sırada ellerini göğsünde kavuşturan beş adet tanrıdan sağ ve sol baştakiler dağ tanrılarını ortadaki üçü ise yer altı su kaynağı tanrılarını tasvir etmekte olup dini törenlerde eteklerindeki deliklerden fıskiye şeklinde su akıtılmakta olduğu düşünülmektedir. Anıtın iki yanında havuzun kuzey duvarı üzerinde iki adet pınar tanrıçası bulunmaktadır.
Anıtın karşısında havuzun güney duvarına bitişik platform önünde anıta yönelik tahtta oturur durumda tanrı-tanrıça, (güneş tanrıçası-fırtına tanrısı) çifti yer almaktadır. Havuzun doğu duvarı ortasında tanrı-kral kabartması bulunmaktadır. Havuzun dışında kalan tek blok halindeki üçlü boğa protonu, havuzun batı duvarının güney ucunda bulunan boşluk için hazırlanmış olmalıdır. Boğa kabartmalı bloğun yerleştirilmemiş olması ile anıtın tamamlanamadığı muhtemeldir” şeklindedir olarak bilgi verilmiştir[4].




    Köprünün altından akan suyun berraklığı


 https://www.hittitemonuments.com/eflatunpinar/eflatunpinar05.jpg,  


Hitit Anıtı Eflatunpınar UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi'ne giren son  alanlardan biridir[5].




[1]  http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,93766/eflatunpinar-hitit-su-aniti-konya-2014.html, erişim 30 Ekim 2016
[2]   T.C. Konya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü anıt  bilgilendirme levhası
 



Gönderen zaman: Hiç yorum yok:
Etiketler: , ,

FASILLAR ve LUKYANUS ANITLARI (Konya,Beyşehir İlçesi Fasıllar Köyü )


FASILLAR ve LUKYANUS ANITLARI  (Konya,Beyşehir İlçesi Fasıllar Köyü )

  FASILLAR ANITI / Kurtbeşiği                                   
                      20 Ekim 2016
Fasıllar köyü, Konya’nın Beyşehir ilçesine bağlıdır. Köyün güneyine düşen bir tepenin batı eteğinde Fasıllar Anıtı yatık (devrik) bir şekilde bulunmaktadır.


Fasıllar Anıtı olarak tanımlanan kabartmalı taş stel Hitit İmparatoru  III. Hattuşil döneminde  en son yapılan anıtlardan biri olarak kabul edilmektedir.

70 ton ağırlığında olduğu tahmin edilen anıt, tek parça olarak büyük bazalt taş bir bloktan yapılmıştır. Arkeolog profesör Ramsay bu anıtı yayınlarında Fasıllar olarak adlandırmıştır.
Anıtta iki yanında aslanlar bulunan bir tanrı figürü tasvir edilmiştir. Tanrı bir ayağını aslan üzerine, diğer ayağını dağ tanrısı üzerine basmıştır. Dağ tanrısının yanında diğer aslanın benzeri olan ikinci bir aslan tasviri de yer almaktadır.

Anıt, işlenmiş olduğu taş ocağına yakın bir yerde bulunmakta, bu da anıtın başka bir yer için yapıldığı kanaatini güçlendirmektedir. 
Anıtın Ankara’ya götürülmesi için yapılan çalışmalara karşı çıkan halkın tepkilerini dikkate alan zamanın Genel Kurmay Başkanı Cevdet Sunay’ın emriyle anıt yerinde bırakılmıştır. Fasıllar anıtının bir benzeri Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde bulunmaktadır[1].

Arabayla toprak bir yolla  Fasıllar ve Lukyanus anıtlarına kadar gitmek mümkün. 






   LUKYANUS ANITI / Atkaya

Fasıllar Anıtının 100 metre kadar doğusunda  ve  bayırın 10 metre kadar üstünde dik bir kaya üstüne oyulmuş 1.85 metre boyunda bir at kabartmasıdır.

Zeminden 5 metre kadar yüksekte, sağda zemin düzeltilerek kitabe yazılmış, at kabartmasının solunda ise kemerli ve iki sütunlu bir mezar veya heykel yeri bulunmaktadır. Kemerin üstünde "Lukyanus", altına da "İros programiyc " kazılıdır.  
Kişneyen atın boğazında gerdanlık, başında gem bulunmaktadır. Yelesi de kabarmıştır. Abide Roma dönemi eserleri olarak tarihlenmiştir.  
 
Çevrede atkaya olarak tanımlanan  Lukyanus anıtı  “ Misthia ” tarihi Hitit kenti üzerinde kurulu Fasıllar mahallesinde  bulunmaktadır. Anıtın kitabesinin  at yarışlarının yazılı kuralları olduğu görülmüştür. Anıtın altında “ Savaşçı Lukyanus evlenmeden öldü.  Kahramanımız ” denilmektedir. 

Kaya kabartmasının altında kaya üzerine yazılı Grekçe yazıtta ise;
“ Bir at birinci olduysa başka yarışa katılamaz,
Atın sahibi de yarışmada atı birinci olduysa ikinci atı katılamaz,” 
şeklinde yarış kurallarının tanımlandığı belirtilmektedir.

Yarış kuralları; yarışı kazanan atın kendisinin katılamaması yanında sahibinin ikinci atının da katılamayacağı belirtilerek diğer binici ve atlara kazanma şansı tanınmış, centilmenlik üzerine inşa edilmiş[2]. 

  “Lukyanus”/ Atkaya anıtı çevresinde at yarışlarının yapıldığı ve bu yörede at yetiştirildiği anlaşılmaktadır.


 



Gönderen zaman: Hiç yorum yok:
Etiketler: ,
Kaydol: Kayıtlar (Atom)